Op 5 maart 2014 bezocht ik een lunchlezing van Studium Generale in Utrecht. Spreker was prof. dr. Christina van der Feltz-Cornelis. Zij sprak over somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK), stress en de verhouding tussen lichaam en geest. Van der Feltz ‘gelooft’ niet in onverklaarbare klachten, in die zin dat ze stelt dat niet alles verklaard hoeft te worden. Het 19e-eeuwse denken dat alles een reden moet hebben, moeten we achter ons laten.
Vele klachten zijn volgens de hoogleraar Sociale Psychiatrie van de Universiteit van Tilburg onverklaarbaar. Laten we die ook als onverklaarbare klachten behandelen, zo hield ze het publiek voor. Niet het plakken van een etiket op een patiënt is belangrijk, maar het gaat erom dat de patiënt ervaart dat hij of zij goed geholpen wordt, zo was in de aankondiging van de lunchlezing te lezen. We moeten niet alles willen verklaren. Onverklaarbare klachten bestaan gewoon. Misschien moeten we mensen helpen daarmee om te gaan. En ze leren hoe ze er zelf wat aan kunnen doen. Dat was in een notendop haar lunchlezing.
Ik duik zo nu en dan in een ander vakgebied waar ik weinig van weet, je weet maar nooit, misschien steek je er nog wat van op. Tijdens de lunchlezing noteerde ik de volgende ‘opbrengst’, verdeeld in deze (door mij bedachte) categorieën:
Medisch
- Symptomen als symptomen behandelen, onverklaarbare klachten mogen er zijn (vooral niet ontkennen!)
- 30% van alle klachten blijft onverklaarbaar, daar moeten we ons bij neerleggen; 30% van de artsen vindt het lastig om met onverklaarbare klachten om te gaan
- Zonder stress vaart niemand wel
- Over het depressiviteit bestaan veel verkeerde beelden
- Cognitieve gedragstherapie is effectief bij patiënten die dat afmaken / geheel doorlopen
- Minder denken in tegenstellingen, maar juist integraal: biologische interventie combineren met psychotherapeutische aanpak
- Mensen kunnen ook (aangetoonde!) pijn ervaren bij sociale uitsluiting (met name bij immigranten en mensen van allochtone afkomst is dit het geval)
Communicatie
- Er valt veel te winnen in het verbeteren van de relatie arts – patiënt, vertrouwen in arts helpt bij genezingsproces
- Als een arts een brief stuurt met een terugkoppeling is dat heel effectief, de patiënt heeft het gevoel serieus genomen te worden, schijnt kans op genezing te verhogen
- Inzetten op managen en begeleiden van mensen tijdens de rit door de medische molen; sommige mensen knappen namelijk af op deze rit
Way of life
- We moeten mensen leren omgaan met problemen, angst en ziekte (zelfhulp stimuleren)
- De kennis is er wel, nu de toepassing nog
- Niet in 15e-19e eeuwse denken blijven hangen dat alles verklaarbaar moet zijn